Memória e história no álbum ilustrado: relações dialógicas entre texto e imagens

Autores

DOI:

https://doi.org/10.5007/2175-795X.2018v36n1p15

Resumo

Imersos numa sociedade dominada pela imagem, nos últimos anos, proliferaram álbuns ilustrados cujas temáticas, durante muito tempo, foram consideradas tabu, como as guerras, os conflitos e a morte. O objetivo deste trabalho é analisar a forma como se apresentam estas temáticas à infancia e à juventude actual, assim como ao leitor adulto. Esta abordagem far-se-á a partir dos álbuns ilustrados: Fumo (2008), de Antón Fortes e Joanna Concejo; e O Princípio (2012), de Paula Carballeira e Sonja Danowski. Consideramos que estas obras se constituem como propostas significativas pelas perspectivas adoptadas acerca das temáticas que tratam, bem como pela exigência de um leitor activo face à leitura visual que apresentam, um leitor que tem de ser capaz de interpretar as mensagens e as múltiplas conexões que se estabelecem entre o texto e a imagem, assim como as relações dialógicas que propiciam diferentes níveis de leitura. Adopta-se uma perspetiva comparativa a partir da qual se procura analisar como se constrói e se comunica o conhecimento do passado, que elementos contribuem para uma visão crítica da temática abordada e quais as principais estratégias autorais que caracterizam a leitura visual e textual. Estas leituras se assentam fundamentalmente na polissemia, na referencialidade externa, na função poética, na alteridade e num marco semântico que focaliza e delimita o campo da reflexão e da leitura interior. Por tudo isto, em ambas as obras, as palavras e as imagens possuem o valor de contribuir para a (re)criação da memória colectiva através de experiências particulares e de testemunhos que denunciam as atrocidades que marcaram o devir da História recente da humanidade, c.ja existência é preciso dar a conhecer à infância e à juventude para fomentar uma cultura da paz.

Biografia do Autor

Isabel Mociño González, Universidade de Vigo, Espanha

ISABEL MOCIÑO é doutora en Filoloxía pola Universidade de Santiago de Compostela e profesora no Departamento de Didácticas Especiais da Universidade de Vigo, onde lecciona disciplinas da área da Didáctica da Lingua e da Literatura. É persoal científico do Instituto de Ciencias da Educación (ICE-USC) e membro dos proxectos “Informes de Literatura” e “Investigación en Literatura Infantil e Xuvenil” do Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades. Forma parte de grupos e redes de investigación, como a Rede Temática de Investigación “Las Literaturas Infantiles y Juveniles del Marco Ibérico e Iberoamericano” (LIJMI) e “A LIX angloxermana e a súa tradución”, ademais de ser membro de ANILIJ (Asociación Nacional de Investigación en Literatura Infantil y Juvenil), de ELOS (Asociación Galego-Portuguesa de Investigación en Literatura Infantil e X/Juvenil), da que é presidenta, e da Asociación Galega da Crítica (AGC). Ten participado en numerosos encontros científicos nacionais e internacionais e publicado estudos en libros colectivos, revistas e xornais sobre literatura galega e Literatura Infantil e Xuvenil, entre os que cabe destacar a Historia da Literatura Infantil e Xuvenil galega (Xerais, 2015), coordinada por Blanca-Ana Roig Rechou. 

Publicado

2018-04-25

Como Citar

González, I. M. (2018). Memória e história no álbum ilustrado: relações dialógicas entre texto e imagens. Perspectiva, 36(1), 15–34. https://doi.org/10.5007/2175-795X.2018v36n1p15

Edição

Seção

Dossiê Imagens & Palavras na literatura para a infância