Ecumenism and Communism. Parallels and differences of the trajectories of militancy in the authors of the paz e terra magazine (Brazil, 1966-1969)
DOI:
https://doi.org/10.5007/1518-2924.2017v22n50p223Keywords:
Political and Religious Militancy, Paz e Terra, Brazil, 1960s, Waldo CesarAbstract
During the second half of the 1960s Paz e Terra magazine was the center of the debates of the Brazilian ecumenical movement and had strong ties with the World Council of Churches and the Brazilian Communist Party. This paper studies the important themes and political and religious trajectories of the main authors of the journal. Regarding the methodology, all the numbers of Paz e Terra (1966-1969) and numerous periodical sources (interviews, obituaries, etc.) were analyzed to reconstruct the biographies of the authors. In the first place a content analysis of the magazine was made: a qualitative description of the numbers was made and clouds of words were used with each index. Subsequently, the sociocentric method of Social Network Analysis was used, together with a prosopographic study to obtain parallels of militancy. Our hypothesis is that in this context (Brazil, 1966-1969), the militancy trajectories of communists and ecumenists who published in Paz e Terra presented parallels (such as humanism, political persecution and academic formation) that allowed them to be in a space for common debate.
Downloads
References
ACADEMIA BRASILEIRA DE LETRAS (S/F) “José Honório Rodrigues. Biografía”. www.academia.org.br/abl/cgi/cgilua.exe/sys/start.htm?infoid=749&sid=323 (consultado 7/5/2015).
AMAT Y LEÓN, Oscar. Impacto del ecumenismo en Perú, Lima: Pontificia Universidad Católica del Perú, 1996.
CARUSO, Francisco. “José Leite Lopes: In Memoriam” Mens Agitat Vol. IV, N°.1, 2009, p. 123-126
CERVANTES-ORTIZ, Leopoldo “Hiber Conteris en sus ochenta años” Protestante Digital 9/02/2014. http://protestantedigital.com/magacin/14240/Hiber_Conteris_en_sus_ochenta_antildeos (consultado 23/5/2015).
CESAR, Waldo “Entrevista: Sociólogo relembra a abertura dos evangélicos para a realidade social brasileira nos anos 60” Ultimato, marzo-abril 2007, N° 305.
http://www.ultimato.com.br/revista/artigos/305/sociologo-relembra-a-abertura-dos-evangelicos-para-a-realidade-social-brasileira-nos-anos-60 (consultado 2/6/2015).
CONCATTI, Rolando. Testimonio cristiano y resistencia en las dictaduras argentinas. El movimiento ecuménico en Mendoza 1963-1983. Buenos Aires: Centro Nueva Tierra, 2009.
CUNHA, Magali do Nascimento “O passado nunca está morto. Um tributo a Waldo César e sua contribuição ao movimento ecumênico brasileiro Magali do Nascimento Cunha”, Estudos de Religião, jul/dez 2007, Ano XXI, 33, pp.136-158.
CZAJKA, Rodrigo “O comando dos trabalhadores intelectuais e a formação das esquerdas culturais na década de 1960”, Temáticas, 19 (37/38) Jan./dez. 2011, pp. 57-80.
DA MATA, Sérgio (2007) “A dialética do aggiornamento”, Revista do Arquivo Público Mineiro, N°2, jul-dic/2007, 144-157.
DEVÉS, Eduardo. “La circulación de las ideas, una conceptualización: el caso de la teología latinoamericana en Corea del Sur”. Estudios Avanzados, 2016, N° 25, pp. 20-41.
DOMINGUES DE ALMEIDA, José “Conrad Detrez (1937 – 1985)”, Ulyssei@s, 2015, http://ulysseias.ilcml.com/pt/termos/detrez-conrad/ (consultado 25/10/2015).
EDITORES “Waldo César: vida e compromisso com a responsabilidade social da igreja”, Novos Diálogos, 20/6/2011, http://www.novosdialogos.com/artigo.asp?id=596 (consultado, 22/9/2014).
HASSAN MONTERO, Yusef; HERRERO SOLANA, Víctor y GUERRERO – BOTE, Vicente “Usabilidad de los tag-clouds: Estudio mediante eyetracking” Scire. Representación y organización del conocimiento. 2010, Vol.16 N. 1, pp. 15-33.
INFOAMÉRICA (S/F) Néstor García-Canclini (1939-). Perfil biográfico y académico. www.infoamerica.org/teoria/garcia_canclini1.htm (consultado 1/3/2016).
KÜHNER, Maria Helena (2003) Pequeno memorial descritivo de sua formação e sua carreira, www.kuhner.com.br/mariahelena/ (consultado 25/10/2015).
LAFUENTE, M. Avelina Cecilia “Introducción al pensamiento de Paul Ricoeur”, Thémata, 1998, N. 19, pp. 219-223.
LEITE LOPES, J. S. “Fabrica e vila operária: considerações sobre uma forma de subordinação burguesa”. In: Leite Lopes, S. et al. Mudança Social no Nordeste: a reprodução da subordinação. Rio de Janeiro: Paz e Terra, 1979.
MAC DOWELL, João A. “In Memoriam - Padre Henrique Cláudio de Lima Vaz SJ (1921 - 2002)”. Jesuitas Brasil. 2002.
www.padrevaz.com.br/index.php?option=com_content&view=article&id=59:in-memoriam-joao-a-mac-dowell&catid=64:biografia-e-fotos&Itemid=79 (consultado 4/5/2016).
MINDÊLO, Olívia “Você sabe quem foi Padre Henrique?”, Prefeitura do Recife www.recife.pe.gov.br/pr/seceducacao/especial/padreHenrique/quem.html (consultado 12/5/2016).
OLIVERA, Ademar, Forjando caminos de liberación. La Iglesia Metodista en tiempo de dictadura, Montevideo: Trilce. 2009.
PAREDES, Alejandro “Paralelismos y Diferencias en la Práctica Ecuménica: Un Análisis de los Vínculos entre América Latina y Asia en la Red de Publicaciones de Mauricio López (1966-1972)”. Asian Journal of Latin American Studies, 2013, N. 26 (2), pp.103-129.
PIMENTEL, Layana Karine “Paz e Terra: o pensamento da esquerda cristã expresso nos debates da revista (1966 a 1969)” Revista Brasileira de História das Religiões, 2009, v. 1, n. 3. http://www.dhi.uem.br/gtreligiao/rbhr/paz_e_terra_o_pensamento_da_esquerda_crista.pdf (consultado 12/7/2016).
RIGHTEOUS AMONG THE NATIONS DEPARTMENT, archivo M.31.2/6368, 1994 http://db.yadvashem.org/righteous/righteousName.html?language=en&itemId=4042816 (consultado 21/9/2015).
S/A “Antônio Henrique”, Prefeitura do Recife, www.recife.pe.gov.br/pr/seceducacao/especial/padreHenrique/peantonio.html (consultado 12/5/2016).
S/A “Dominicano vê a ação da igreja no mundo moderno” Correio da manhã, 21/07/1966, p.7.
S/A “José Leite Lopes”, Universidade Federal de Campina Grande, www.dec.ufcg.edu.br/biografias/JosLeLop.html (consultado 5/6/2016).
S/A “Poeta Moacyr Félix de Oliveira morre aos 79 anos no Rio”, Folha de São Paulo, 26/10/2005.
SMITH, Christian (1991) The Emergence of Liberation Theology: Radical Religion and Social Movement Theory, Chicago: University of Chicago Press.
SOTO, Eriberto “Semblanza de Richard Shaull”, Teología y cultura, año 8, vol. 13 (nov. 2011); pp.65-66.
TOURIS, Claudia “Luiz Alberto Gómez de Souza: En la Iglesia brasileña hay cierta involución hacia lo eclesiástico que es diferente de lo eclesial: la comunidad”, Criteri, Nº 2363, Septiembre 2010, http://www.revistacriterio.com.ar/iglesia/luiz-alberto-gomez-de-souza-%E2%80%9Cen-la-iglesia-brasilena-hay-cierta-involucion-hacia-lo-eclesiastico-que-es-diferente-de-lo-eclesial-la-comunidad%E2%80%9D/ (consultado 12/7/2016).
UHLY, Steven “Paulo César Fonteles de Lima - Poesia e Ditadura”, 2006, Revista Eletrônica Literatura e Autoritarismo, 9 (1), www.ufsm.br/literaturaeautoritarismo/revista/num09/art_01
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2017 Alejandro Paredes
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author must guarantee that:
- there is full consensus among all the coauthors in approving the final version of the document and its submission for publication.
- the work is original, and when the work and/or words from other people were used, they were properly acknowledged.
Plagiarism in all of its forms constitutes an unethical publication behavior and is unacceptable. Encontros Bibli has the right to use software or any other method of plagiarism detection.
All manuscripts submitted to Encontros Bibli go through plagiarism and self-plagiarism identification. Plagiarism identified during the evaluation process will result in the filing of the submission. In case plagiarism is identified in a manuscript published in the journal, the Editor-in-Chief will conduct a preliminary investigation and, if necessary, will make a retraction.
This journal, following the recommendations of the Open Source movement, provides full open access to its content. By doing this, the authors keep all of their rights allowing Encontros Bibli to publish and make its articles available to the whole community.
Encontros Bibli content is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Any user has the right to:
- Share - copy, download, print or redistribute the material in any medium or format.
- Adapt - remix, transform and build upon the material for any purpose, even commercially.
According to the following terms:
- Attribution - You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.
- No additional restrictions - You may not apply legal terms or technological measures that legally restrict others from doing anything that the license permits.